Transformatie voormalige cacaofabriek

Een eigentijds, modern en herkenbaar cultuurcluster

De eens zo succesvolle Nederlandsche Cacaofabriek in Helmond ging in de crisisjaren dertig van de vorige eeuw failliet, waarna de gebouwen altijd zijn gebruikt door verschillende partijen tegelijk. Het complex heeft in de loop der tijd veel wijzigingen ondergaan. Zo is de karakteristieke schildkap verdwenen en is een deel van het complex in 2008 door brand verloren gegaan. Niettemin vormt het nog altijd het meest kenmerkende industriële erfgoed van Helmond. Sinds maart 2014 behuist het een culturele hotspot met onder meer een poppodium, filmhuis, tentoonstellingsruimte, horeca en werkruimten voor bedrijven in de creatieve industrie. cepezed maakte het ontwerp en zette in op een eigentijds, modern en herkenbaar cultuurcluster.

Vanwege de gebrekkige technische staat van de verschillende bouwdelen en de grote kwetsbaarheid van de steensoort gebruikt in het hoofdgebouw, is gekozen voor oplossingen die de oorspronkelijke fabriek vooral weerspiegelen in een geabstraheerd vormenspel. De voormalige schildkap is terug, maar met een hedendaags en speels voorkomen: de kap heeft een toplaag van minimaal gedetailleerd roestvast staal. De gevelwanden van het hoofdgebouw zijn door de jaren meermaals geverfd en erg kwetsbaar. Het terugbrengen in de oorspronkelijke staat zou kostbaar en tijdrovend zijn en veel risico’s tot vochtdoorslag met zich meebrengen. Na plaatselijk herstel hebben de gevels daarom een behandeling gekregen met witte Keim, een mineraalverf die goed hecht en een grote mate van bescherming, duurzaamheid en lichtechtheid biedt. In combinatie met de nieuwe rvs schildkap geeft dit een bijna onstoffelijk beeld dat toch onmiskenbaar te herkennen is als de cacaofabriek. Een aanbouw uit de jaren twintig verkeerde in zeer slechte staat en is vervangen door moderne nieuwbouw voor de creatieve industrie, waarbij de bestaande gevel langs het water echter wel is hergebruikt en daar beeldbepalend is gebleven.

De oorspronkelijke hoofdbebouwing vormt samen met de aanbouw een u-vormig binnenhof waarin het poppodium en de centrale foyer onderdak hebben gevonden in een nieuwbouwvolume. Ten behoeve van akoestische ontkoppeling alsmede daglichttoetreding en ruimtelijke beleving in het nieuw gevormde ensemble is dit volume op enige afstand van de basis van de u-vorm geplaatst.

De thermisch verzinkte elementen bevinden zich voornamelijk in de zone tussen de oorspronkelijke hoofdbebouwing en de aanbouw. De stalen buiskolommen hier zijn evenals de H-liggers volledig thermisch verzinkt. Ook de trappen zijn samengesteld uit thermisch verzinkte elementen. De trapbomen bestaan daarbij uit kokerprofielen en stripstaal en de treden zijn van zetwerk plaatstaal. De nieuwe geprofileerde staalplaatbetonvloeren van de filmzalen ondergebracht in de bestaande bouw zijn sendzimir verzinkt en liggen volledig in het zicht.

De combinatie van nieuwbouw en renovatie vormt esthetisch en functioneel één onscheidbaar geheel, waarbinnen de verschillende delen alle hun eigen karakter hebben en goed te onderscheiden zijn. Thermisch verzinkt staal is toegepast vanwege de hoge mate van kostenefficiëntie en de robuuste, industriële uitstraling van het materiaal, die goed aansluit bij de sfeer van een tot culturele en creatieve hotspot omgevormde voormalige fabriek. De moderne toevoegingen hebben een eigentijdse materialisatie, terwijl de bestaande bouw een geabstraheerde aanblik heeft gekregen die niettemin voortdurend de historie van het complex laat ademen. De vernieuwde, eigentijdse Cacaofabriek is een plek geworden waar de verschillende gebruikers op een prettige, aangename manier verschillende activiteiten kunnen ondernemen en waar veel mogelijkheden tot ontmoeting en kruisbestuiving bestaan in een omgeving met een hoge verblijfswaarde en een bijzondere, authentieke sfeer.

Opdrachtgever:
Gemeente Helmond (NL)
 
Hoofdaannemer:
Bouwcombinatie Adriaans-Moeskops, Helmond (NL)
 
Staalbouwer:
GS Staalwerken Groep, Helmond (NL)
 
Architect:
Architectenbureau Cepezed, Delft (NL)
 
Studiebureau:
Ingenieursbureau SmitWesterman, Gouda (NL)
 
Bouwtijd:
februari 2014
 
Fotograaf:
Jannes Linders en Leon van Woerkom