In het 9.500m2 grote gebouw bevinden zich hoogtechnologische onderzoeksfaciliteiten voor de teelt van vrucht- en bladgroente omringd door een educatieve looproute voor het brede publiek. In vier verschillende klimaatzones kan de teelt van tomaat en sla, maar ook peper en aardbei, gevolgd worden.
Een van de uitdagingen was de noden voor onderzoeksfaciliteiten in een serre - en dus warme en vochtige omgeving - te verenigen met de vereisten voor bezoekersfaciliteiten. In het serreklimaat van Agrotopia moeten namelijk niet alleen planten gedijen, ook mensen moeten er leren en werken.
"Om dit mogelijk te maken zijn er box-in-boxruimtes gecreëerd voor onderzoek en educatie met een klimaat dat aangepast is aan de mens. Voor de publieke ruimtes wordt er met luchtbevochtiging gewerkt - ook fogging genoemd - zodat de gevoelstemperatuur op warme dagen kan getemperd worden."
Frederik Ghyssaert, Tractebel Engineering
Transparante sculptuur
Agrotopia is een trotse, transparante sculptuur van staal en glas, die zowel zijn agrarische als zijn publieke functie onderstreept. Daarvoor is de architectuur opgebouwd uit een ranke serreconstructie die zich aftekent tegen de hemel en rust op de betonnen sokkel van de kistenloods.
De ingang met brede, opgaande trap leidt naar het stadstuinbouwplein met bezoekersfaciliteiten in het hart van het gebouw. In de gevelserre aan de ringweg bevindt zich een dubbelhoge serre voor innovatieve verticale teelt. De voet van de dubbelhoge gevelserre dient voor de opslag van hemelwater van het dak, dat wordt gebruikt als irrigatie voor de gewassen.
Het hele gebouw bestaat uit één standaardserre met diffuus glas. De serre op de twee uitkragende gebouwkoppen oogt bijzonder door de expressieve, gefacetteerde gevels in transparant glas. Aan de ingangzijde vormt de facetgevel verticale glazen erkers die de mogelijkheid bieden gerichte zonwering toe te passen met behoud van zichten naar binnen en buiten. Aan de westzijde van de gevelserre langs de ring garandeert de horizontale opbouw in facetten een goede inval van de zonnestralen voor het gewas en een reflectieloze inkijk vanaf het maaiveld.
"Met Agrotopia hebben we de standaard Venlo-serre verbijzonderd en geperfectioneerd."
Jeroen Smiemans, Smiemans Projecten
Duurzaam en economisch ruimtegebruik
Door de almaar groter wordende urgentie van duurzaam, maar ook efficiënt en economisch ruimtegebruik kent het activeren van de restruimte in de stad voor stadslandbouw een opmars. In Agrotopia komen 2 werelden - architectuur en landbouw - die eerder volledig van elkaar gescheiden waren, samen tot één gebouw voor stadslandbouw.
Circulair water- en energiegebruik
In dit gebouw gaat geen druppel water verloren. Bij het irrigeren van de planten wordt het restwater gerecycleerd en hergebruikt. En ook warmte wordt hergebruikt: de restwarmte van de afvalverbrandingsoven Mirom zal de serre namelijk verwarmen.
Kortom Agrotopia leeft in een circulaire symbiose met de stad.
"Agrotopia: waar de stadslandbouwer van de toekomst wordt opgeleid. De toekomstige stadslandbouwer leert er niet enkel bladgroenten en vruchtgroenten kweken, maar zal er leren hoe met nieuwe technologieën en verdienmodellen te werken."
Sjaak Bakker, Wageningen University & Research, BU Glastuinbouw
Multidisciplinair en internationaal team voor een veelzijdig project - Samenwerking tussen verschillende expertises
Specialisten op het gebied van architectuur, tuinbouw, serrebouw (kassenbouw), klimaat en constructie. META architectuurbureau, van Bergen Kolpa Architecten, Wageningen UR Glastuinbouw, Tractebel Engineering en Smiemans werkten samen aan dit project.
“Met Agrotopia creëren we een unieke locatie voor praktijkonderzoek en de ontwikkeling van innovatieve technieken voor glas- en stadslandbouw. Tegelijk is het een ideale plek om onderzoek te doen naar de opkomende stadstuinbouw op een professionele schaal. Dankzij de nabijheid van REO Veiling, waar telers vaak vertoeven, versterken we de band tussen onderzoek en praktijk. Via een bezoekerscorridor in de serre willen we ook het ruime publiek meer voeling doen krijgen met de glastuinbouw en de hedendaagse land- en tuinbouw.”
Mia Demeulemeester, afgevaardigd bestuurder, Inagro
Keuze thermisch verzinken
Stijn Cappon, Deforche Construct: "Het is eerst en vooral een standaardmanier om staal te behandelen die wij gebruiken omwille van de duurzaamheid. Het visuele karakter speelt ook mee. Er zijn twee mogelijkheden in een serre: ofwel thermisch verzinken ofwel het staal lakken. Lakken heeft achteraf nadelige gevolgen, want dat moet je bijwerken. Met thermisch verzinken zit je goed, het staal blijft roestvrij en je kan er ook makkelijker zaken aan veranderen. Met lakken ligt dat anders, pas je een kolom aan dan mag je de kolom opnieuw lakken. Het verzinkt staal is ook naar stockage toe tijdens de werken veel makkelijker hanteerbaar en het is ook overzichtelijker. Door de keuze voor verzinken gaat alles veel eenvoudiger, het is logistiek een stuk makkelijker. Als u mijn advies vraagt, dan zal ik altijd naar gebruiksgemak toe altijd voor verzinken kiezen."
Jago van Bergen: "Voor de wedstrijd -en later ook tijdens het ontwerptraject- dachten we in eerste instantie aan een gelakte serre vanwege de lichtreflectie. Dit woog niet op tegen de meerkost. Niet alleen omdat het simpelweg duur is, maar ook omdat de praktijksituatie toch nog zo is dat vele tuinders met een thermisch verzinkte serre werken. Wij zaten met die verzinkte versie dichter bij de realiteit en dat vonden we ook belangrijk. Verder hebben wij esthetisch ons laten inspireren door in het kleurengamma aan te sluiten bij de grijze kleur. Wij hebben een RAL7040, een venstergrijze kleur als lakwerk toegepast op de verwarming. Of nog, de buizen zijn eveneens geïntegreerd met de kolommen. Aan de buitenzijde hebben we de PVC-afdekstrips van de glazen gevel ook in een RAL7040 laten uitvoeren. Dat is nog niet eerder vertoond en is eigenlijk een hele saaie kleur, normaal is het zwart of wit. Maar je ziet nu dat het een hele mooie eenheid wordt met de daaronder gelegen betonnen sokkel van het kartonnagegebouw. De keuze voor thermisch verzinkt staal heeft ervoor gezorgd dat we in het kleurengamma van industriële materialen, de grijze tonen hebben doorgetrokken. Je moet volgens mij als ontwerper met de golven meegaan, je moet niet proberen tegen iets in te gaan want dan krijg je vaak toch hybride oplossingen die niet beklijven."
FR
NL