Havenpaviljoen

Herstructurering Havengebied Enschede

Bij de herstructurering van het Havengebied in Enschede zijn 21 portalen van verzinkt staal over een snackkiosk en een transformatorhuisje heen gezet. Het aan de onderzijde geplaatste glas maakt er een overdekte buitenruimte van. De portalen volgen de daklijn van de gehandhaafde kiosk. En het bestaande pannendak gaat ter plaatse van een aantal portalen over in gelaagd glas.

Onder 21 stalen portalen gaan een snackbar en een transformatorhuisje schuil.
De archetypische vorm van een schuur. Dat was het beeld dat architect Paul van der Jeugd voor ogen had bij het ontwerpen van een overkapping van twee losstaande gebouwtjes in het Havengebied van Enschede. Een serie van 21 thermisch verzinkt stalen portalen (IPE 300, hoh 1,37 meter) koppelt niet alleen de bestaande snackkiosk en een transformatorhuisje, maar zorgt ook voor een stoer uiterlijk, passend bij de sfeer van de haven.
Komend uit het centrum van Enschede oogt de reeks portalen als een zilvergrijs volume; wie het gebouw passeert, kan tussen de spanten doorkijken en ziet dan dat het ook een overdekte buitenruimte is waar bezoekers van de snackbar hun consumpties kunnen nuttigen, beschut tegen regen en wind.
Regen- en winddichte ruimte
De ruimte tussen twaalf van de eenentwintig portalen is aan de binnenzijde van de IPE-profielen met glas dichtgezet. Zo maakte Van der Jeugd een omgekeerde kasconstructie. Het gelaagde, enkele glas is uitsluitend bedoeld voor het regen- en winddicht maken van de ruimte.
De bijna twee meter hoge platen zijn aan de zijkanten ingeklemd in gezette staalprofielen die met vier bouten zijn vastgezet aan de flenzen van de IPE-profielen. Aan de onderzijde staan de glasplaten in een stalen u-profiel, dat met tussenkomst van een rubberstrook op hardstenen dorpels is gemonteerd. Alleen aan de bovenzijde van de deuren heeft het gebouw goten. Al het overige regenwater loopt langs het glas naar de onderdorpels. Een afschuining voert het regenwater af naar de prefab lijngoot die in de hardhouten vlonder is opgenomen.

Ventilatie

Het enkele glas betekent dat er ook niet met koudebruggen hoefde te worden gerekend. Hooguit kan er soms condens optreden. Van der Jeugd: ‘Dat kan dan langs de binnenzijde van de constructie naar beneden stromen waar het via gootjes in het hardsteen en door uitsparingen in de rubberstrook naar buiten kan.’
Om condensvorming zoveel mogelijk te voorkomen, maar vooral om het ’s zomers niet al te warm te laten worden in de ruimte, is gezorgd voor een uitgebreid ventilatiesysteem. Naast forse ventilatoren in de punt van de kopgevels zijn er in de nok ook vier klepramen opgenomen. Samen zorgen zij voor afvoer van warme en/of vochtige lucht. In de zomer kunnen uiteraard ook de twee hardglazen harmonicadeuren in de zijgevel en de twee dubbele deuren in de kopgevels opengezet worden. Dan wordt de overdekte ruimte één geheel met het terras. De houten vloer van geprofileerde bankirai vloerdelen loopt ook door in de grote vlonder die voor het glasdichte deel van het gebouw ligt.
KLIC
De aanwezigheid van het transformatorhuisje zorgt voor erg veel ondergrondse leidingen op deze locatie. Dit heeft grote invloed gehad op de uiteindelijke vorm van het project. Omdat niet alle leidingen op de daarvoor bedoelde KLIC-tekeningen (Kabels Leidingen Informatie Centrum) aangegeven stonden, moesten er diverse aanpassingen doorgevoerd worden. Zo heeft de betonnen plaatvloer met vorstrand op maat gemaakte stiepen ter plaatse van de portaalpoten. Ook ontbreekt er nu een tweede ‘loos’ portaal aan de westzijde en hebben vijf portalen aan de oostzijde een ingekorte poot. Een dubbele HEB 180 vangt als ligger de halve portalen op. Deze ligger (ook toegepast boven de harmonicadeuren) is in de kopgevel als poot omgezet naar de fundering.
De portalen zijn ter plekke van de ‘gootlijn’ met kokerprofielen 60.60.4 met elkaar verbonden. Dit zorgt samen met de windverbanden in de langsgevels en het dakvlak voor de stabiliteit.

Goede zaken

De kade waarop de tot lunchroom omgedoopte snackbar staat, is een onderdeel van het deelproject Handelskade. Hier zal straks ook een eigentijds vormgegeven bedrijfsverzamelgebouw komen. In deze havenarm – die samen met de tweede havenarm het einde vormt van het Twentekanaal – zal door het verplaatsen van de botenopslag ook de jachthaven beter in het zicht komen.
Het bijzondere ontwerp van de verbouwing zorgt met het industriële karakter niet alleen voor een verfraaiing van het beeld maar ook voor een intensivering van het ruimtegebruik. Dat merken de snackbarhouders ook. In de opgeknapte kiosk, waaraan ook twee toiletten zijn toegevoegd, is de personele bezetting inmiddels flink gegroeid.