Krachtig koppel Berkel-Enschot

Staal en hout gaan in deze demontabele loods nauwe samenwerking aan. Ze vormen een krachtig en elegant koppel.

Opdrachtgever en architect, twee oude jeugdvrienden, hadden al eerder samengewerkt toen zij het kantoor van de opdrachtgever bouwden. Daar werden ideeën over duurzaam bouwen radicaal in de praktijk gebracht. Een terugkerende discussie ging over het minimaliseren of zelfs elimineren van lijm in houtconstructies. Toen onverhoeds de oude bedrijfsloods van staal en baksteen bij de woning van de opdrachtgever afbrandde, besloten zij de uitdaging aan te gaan. Ze wilden een constructie bouwen uitgaande van balkhout in standaard handelsmaten en gekoppeld met demontabele stalen verbindingen.
Équipe ontwierp een nieuwe loods: voor een scherpe prijs, op hetzelfde bouwvlak maar met meer gebruiksoppervlak en multifunctioneel. Het resultaat is een verfijnd gebouwtje dat met veel liefde voor vakmanschap en oog voor detail werd ontworpen en gebouwd. Het werd zo mooi dat nu naast de nodige stallingsruimte ook geklust, gebeeldhouwd en gewerkt wordt in een zee van daglicht.

(Staal)constructie

De oplossing voor de demontabele hoofddraagconstructie lag in een combinatie van standaard houten balken met sterke, slim uitgedachte stalen verbindingen. Voor de gevels en het dak werden de prijstechnisch interessante sandwich gevel- en dakelementen van staal en aluminium gebruikt. Tijdens de behandeling van de omgevingsvergunning is de opbouw van de blinde zijgevel gewijzigd. Dit werd een binnendoossysteem met minerale wol om brandoverslag naar het naastgelegen pand te verhinderen. Toen is tevens van de nood een deugd gemaakt door die hele binnenwand met een akoestische perforatie uit te voeren.

Bouwkundig concept

Het ontwerpen in volhout vraagt om een grid met kortere afstanden waarbij de stalen sandwich dakplaten in een meerveldsoverspanning over dubbele stramienen lopen. Om de ranke, samengestelde kolommen te kunnen prefabriceren, werd een stalen voet met geïntegreerde elektra en een koppelstuk op verdiepingniveau bedacht. Die laatste dient ook als console voor de vloerliggers. Deze worden pas op de bouw erin geschoven of maken een latere uitbreiding mogelijk. Met de vloerbalken daar weer bovenop ontstaat een gestapelde constructie, die met bouten wordt gefixeerd. 
De hoek en permanente belasting van het stalen dak zijn ingegeven door de zonnepanelen die in de toekomst daarop geïnstalleerd zullen worden.
De combinatie van staal met hout en veel daglicht geeft het geheel een warme uitstraling. Dit karakter is bij de entree kracht bijgezet met een uitnodigende, naar binnen vloeiende vorm waar staal en hout interfereren en het overstek beschutting biedt.

Constructieve details

Voor alle kolom-dakligger-verbindingen en kruisverbanden werden maatwerk thermisch verzinkte stalen knopen ontworpen. Met de constructeur als klankbord vereenvoudigde Équipe deze knooppunten tot uit twee platen samengestelde elementen, die de driedimensionale krachtslijnen in één punt laten samenkomen. Het zijn deze zorgvuldige technische details die het gebouwtje demontabel maken en het interieur verfijning geven.

Uitvoering

De aannemer werkte vanaf het voorontwerp mee in een open begroting. Op basis daarvan werd gezamenlijk naar een definitief ontwerp toegewerkt dat financieel haalbaar was.
Équipe's uitvoeringstekeningen, opgezet in BIM, werden rechtstreeks als productietekeningen gebruikt. Alle houten en stalen constructieonderdelen werden als compleet bouwpakket aangeleverd. Het computermodel bewees zijn kracht: de lokale aannemer kon zonder eigen tekenwerk en zonder zaag aan de slag. Even spannend, maar alles bleek te passen.

Motivatie over waarom er voor thermisch verzinkt staal werd gekozen

De wens was om een duurzame, demontabele constructie te bouwen voor deze loods. Uit milieu- en financiële overwegingen gingen we daarbij uit van balkhout in standaard handelsmaten. Zo zijn toepassing van lijm en extra productie- en transportlijnen geëlimineerd ten opzichte van gelamineerd hout. Om het geheel demontabel te maken en de krachten in de knopen van de constructie elegant op te kunnen lossen werd gekozen voor stalen verbindingen. Er zijn in totaal 82 stuks maatwerk thermisch verzinkt stalen knopen verwerkt, 12 kruisverbanden van Willemsankers en een hekwerk langs de trap en de verdiepingsvloer. Daarbij is alles van te voren uitgedacht, zoals bijvoorbeeld de kolomvoet met geïntegreerde elektra, en zijn de samengestelde kolommen geprefabriceerd. Zo ontstond een bouwpakket dat op locatie alleen nog maar in elkaar hoefde te worden gezet.

Zowel hout als staal blijven in het zicht en krijgen alleen de minimaal noodzakelijke beschermingsbehandelingen. Dus werd het staal thermisch verzinkt. Onze filosofie is dat je ieder materiaal daar moet toepassen waar het het beste tot zijn recht komt. Door de materialen herkenbaar te houden maak je deze visie leesbaar in het hele gebouw. Bovendien geeft de combinatie van staal met hout en veel daglicht deze artistieke werkplaats een warme uitstraling.